A A A
Strona główna / Zabytki / Czciradz - Dwór i park w stylu krajobrazowym
Architektura rezydencjonalna

Czciradz - Dwór i park w stylu krajobrazowym

Rozmiar czcionki
A A A
Założenie podworskie znajduje się w południowo-wschodniej części wsi (dawny Zyrus Nieder). W skład zespołu wchodzą: część rezydencjonalna z dworem i parkiem w stylu krajobrazowym (XVIII/XIX w.) oraz podwórze gospodarcze z kolonią mieszkalną (XIX/XX w.). Centralnym punktem założenia jest dwór. Budynek otacza fosa, od północy prze­chodząca w staw. Nad fosą przerzucony jest ceglany most na półkolistej arkadzie. Dwór obecnie nie jest użytkowany.

Powstanie siedziby rycerskiej w Czciradzu Dolnym wiązane jest przez niektórych bada­czy z rodziną vonRechenberg, przez innych z rodziną von Stensch. Hans von Rechenberg otrzymał w lenno Kożuchów i okoliczne wsie, m.in. Czciradz w 1516 roku. W 1609 roku Czciradz został sprzedany Joachimowi von Stensch. W 1709 roku majątek przeszedł w ręce rodziny von Kalckreuth. Około lat 1780-1792 Czciradz stał się własnością rodziny von Lehwald. W 1905 roku właścicielem Czciradza był Max Krause. Około 1910 roku mają­tek kupił rotmistrz Johannes Ritsch, który pozostawał jego właścicielem do roku 1945. Po II wojnie światowej majątek przejął PGR. Obecnie dwór i budynki gospodarcze są wła­snością prywatną.

Budowla w stylu renesansowym mogła powstać już pod koniec XVI wieku. Niestety, bez przeprowadzenia szczegółowych badań architektonicznych nie jest możliwe potwierdze­nie tezy R. Kąsinowskiej, iż dwór był mniejszy, później rozbudowano go w części zachod­niej. Możliwe również, iż dwór został zbudowany dopiero około 1625 roku przez Johan­na Georga von Stensch. Około 1800 roku budowla została przebudowana w stylu klasy­cystycznym. Modernizacja objęła fasadę i elewację zachodnią oraz częściowo wschodnią i zachodnią część wnętrza.

Dwór w Czciradzu został zbudowany na rzucie prostokąta. Jest budowlą murowaną z ce­gły, częściowo z kamienia, otynkowaną. Bryła dworu jest zwarta z ryzalitem elewacji tyl­nej i werandą dobudowaną do elewacji wschodniej w 1. poł. XX wieku. Obiekt jest w ca­łości podpiwniczony, dwukondygnacyjny z użytkowym poddaszem. Czterospadowy dach z powiekami od strony południowej i wystawkami od strony zachodniej i wschodniej pokry­wa dachówka karpiówka. Fasada jest dziewięcioosiowa, symetryczna. Okna w obramieniach o uszakowatej formie, zestawione w pionowych rzędach, oddzielają lizeny. Wejście umiesz­czone centralnie ujmują dwa pilastry, na których spoczywa profilowany gzyms, wygina­jący się półkoliście ku górze, pod którym mieszczą się dwa, obecnie puste, owalne pola. Układ wnętrz jest dwutraktowy z wyjątkiem wschodniej części piwnicy. Przesklepiona sień zajmuje środkową część południowego traktu parteru. W jej narożniku północno-zachod­nim znajduje się klatka schodowa z dwubiegowymi, łamanymi schodami prowadzącymi na piętro. W trakcie tylnym, za sienią znajdują się dwa przesklepione pomieszczenia. Po le­wej stronie sieni mieści się sala z zachowanym klasycystycznym wystrojem kominka i prze­sklepionych półokrągło wnęk w dwóch narożach sali. Układ pomieszczeń piętra pierwot­nie pokrywał się z podziałem parteru.

Po 1945 roku przystosowano budynek do celów administracyjnych i mieszkalnych. W 1972 roku przeprowadzono remont wnętrza, wykonano nowe tynki elewacji. Po 2000 roku wymieniono pokrycie dachu i stolarkę okienną, rozpoczęto remont wnętrz.

Kamila Helena Domagalska
Źródło: "Zamki, dwory i pałace województwa lubuskiego"
Zobacz także: Aktualności
Galeria
Zobacz również
Wschowa - staromiejski cmentarz ewangelicki
Cmentarz usytuowany jest w północnej części miasta...
Radoszyn, gm. Świebodzin, pow. świebodziński - dawny kościół ewangelicki
Wzniesiony w 1802, klasycystyczny, jest budowlą orientowaną,...
Borowe, gm. Iłowa Żagańska, pow. żagański - ruiny dworu
Renesansowa siedziba, wzniesiona przez Promnitzów, została...
Kalsko, pow. międzyrzecki - kościół filialny pw. św. Bartłomieja
Wstęp Kościół w Kalsku został zbudowany w latach...