Architektura rezydencjonalna
Zatonie - Pałac

Pałac w Zatoniu położony jest w północnej części wsi, po wschodniej stronie przebiegającej przez nią drogi z Zielonej Góry do Kożuchowa. Usytuowany został w zachodniej partii rozległego parku krajobrazowego. Przy jego wschodnim boku znajduje się oranżeria, a po stronie południowej zabudowa folwarczna. Od 1945 roku pałac i oranżeria pozostają w ruinie.
Zatonie (niem. Günthersdorf), wzmiankowane już w 1305 roku, do 1555 roku było w posiadaniu rodziny von Kittlitz. Po podziale dóbr między Kittlitzów a Knobelsdorffów około połowy XVII wieku scalił je ponownie Baltazar von Unruh. On też w latach 1685-1689 wzniósł w Zatoniu pierwszą siedzibę szlachecką. Barokowy dwór był budowlą dwukondygnacyjną, wzniesioną na planie prostokąta, nakrytą czterospadowym dachem z wystawkami. W elewacji frontowej na osi został umieszczony kamienny portal, zamknięty łukiem pełnym. W formie architektonicznej nawiązywał do dworu w Ochli Górnej, wybudowanej przez Ottona Fryderyka von Unruha. Po śmierci ostatniego Unruha z linii katońskiej – Jana Fryderyka, Zatonie w 1757 roku zostało sprzedane Gottliebowi von Scopp z Przecławia. W 1771 roku dobra zatońskie nabyła hrabina von Cosel, wdowa po Fryderyku Auguście, synu Augusta II i hrabiny Cosel. Po śmierci hrabiny w 1784 roku Zatonie odziedziczył jej syn Gustaw Ernest, którego hulaszczy tryb życia doprowadził do sprzedaży majątku 1789 roku Johnstonowi von Krögeborn. Następnie w 1791 roku dobra nabył von Ramin, później rotmistrz von Prittwitz, a w 1794 roku hrabia Melchior Juliusz von Schweinitz. W 1809 roku dobra zatońskie nabył Piotr Biron, przeznaczając je na posag dla najmłodszej córki Doroty Biron, żony Maurycego Talleyranda-Périgord, późniejszej księżny de Dino. Księżna Dorota wróciła z Francji do Zatonia w 1840 roku i mieszkała tutaj do 1844 roku, kiedy to objęła w posiadanie księstwo żagańskie. Z jej inicjatywy w 1842 roku dokonano przebudowy dworu w Zatoniu, przekształcając go w klasycystyczny pałac. W tym czasie wzniesiona została również oranżeria oraz cieplarnia i założono park krajobrazowy. Przebudowa dworu wiąże się z nazwiskiem K.F. Schinkla. Z dawnego dworu zachowano XVII-wieczne mury obwodowe, podnosząc je o trzecią kondygnację w postaci półpiętra. Czterospadowy dach zastąpiono dachem płaskim z attyką z umieszczonym na niej herbem Talleyrandów oraz czterema wazonami w narożach. Na osi elewacji frontowej umieszczono czterokolumnowy portyk w porządku doryckim; analogiczny ozdobił elewację tylną. Elewacje otrzymały oszczędną dekorację, głównie poprzez boniowanie. Po śmierci księżny Doroty w 1862 roku jej majątek, w tym Zatonie odziedziczył syn Aleksander Edmund markiz de Talleyrand-Périgord. Z jego inicjatywy dokonano pewnych zmian w otoczeniu pałacu: w miejscu przeszklonej oranżerii wzniesiono budynek neoklasycystyczny, zaprojektowany przez A. Jakla, wybudowano nieistniejący już budynek bramny, po stronie zachodniej. W 1879 roku książę sprzedał dobra zatońskie ministrowi Karolowi Rudolfowi von Friedenthalowi, które w 1879 roku odziedziczyła jego córka Renata baronowa von Lancken-Wakenitz, posiadająca Zatonie aż do II wojny światowej. W 1945 roku pałac wraz z oranżerią zostały spalone przez wojska radzieckie. Od tego czasu pałac pozostaje w stanie ruiny.
Pałac w Zatoniu założony jest na rzucie prostokąta, podpiwniczony, trzykondygnacyjny. Zachowany w obrębie murów zewnętrznych, jak i częściowo wewnętrznych. W fasadzie głównej wejście główne zostało zaakcentowane zachowanym portykiem, podpartym czterema doryckimi, kanelowanymi kolumnami z piaskowca. Mury obwodowe zwieńczone są gzymsem koronującym, wzbogaconym motywem ząbków oraz attyką, z okazałym kamiennym kartuszem herbowym pośrodku. Elewacja tylna opracowana została analogicznie do frontowej. Wszystkie otwory okienne, ujęte w profilowane obramienia, mają kształt prostokątny.
Od 1945 roku obiekt pozostaje w stanie ruiny, a park, znajdujący się w gestii Lasów Państwowych, pielęgnowany jest jak inne tereny zalesione.
Źródło: "Zamki, dwory i pałace województwa lubuskiego"
Zatonie (niem. Günthersdorf), wzmiankowane już w 1305 roku, do 1555 roku było w posiadaniu rodziny von Kittlitz. Po podziale dóbr między Kittlitzów a Knobelsdorffów około połowy XVII wieku scalił je ponownie Baltazar von Unruh. On też w latach 1685-1689 wzniósł w Zatoniu pierwszą siedzibę szlachecką. Barokowy dwór był budowlą dwukondygnacyjną, wzniesioną na planie prostokąta, nakrytą czterospadowym dachem z wystawkami. W elewacji frontowej na osi został umieszczony kamienny portal, zamknięty łukiem pełnym. W formie architektonicznej nawiązywał do dworu w Ochli Górnej, wybudowanej przez Ottona Fryderyka von Unruha. Po śmierci ostatniego Unruha z linii katońskiej – Jana Fryderyka, Zatonie w 1757 roku zostało sprzedane Gottliebowi von Scopp z Przecławia. W 1771 roku dobra zatońskie nabyła hrabina von Cosel, wdowa po Fryderyku Auguście, synu Augusta II i hrabiny Cosel. Po śmierci hrabiny w 1784 roku Zatonie odziedziczył jej syn Gustaw Ernest, którego hulaszczy tryb życia doprowadził do sprzedaży majątku 1789 roku Johnstonowi von Krögeborn. Następnie w 1791 roku dobra nabył von Ramin, później rotmistrz von Prittwitz, a w 1794 roku hrabia Melchior Juliusz von Schweinitz. W 1809 roku dobra zatońskie nabył Piotr Biron, przeznaczając je na posag dla najmłodszej córki Doroty Biron, żony Maurycego Talleyranda-Périgord, późniejszej księżny de Dino. Księżna Dorota wróciła z Francji do Zatonia w 1840 roku i mieszkała tutaj do 1844 roku, kiedy to objęła w posiadanie księstwo żagańskie. Z jej inicjatywy w 1842 roku dokonano przebudowy dworu w Zatoniu, przekształcając go w klasycystyczny pałac. W tym czasie wzniesiona została również oranżeria oraz cieplarnia i założono park krajobrazowy. Przebudowa dworu wiąże się z nazwiskiem K.F. Schinkla. Z dawnego dworu zachowano XVII-wieczne mury obwodowe, podnosząc je o trzecią kondygnację w postaci półpiętra. Czterospadowy dach zastąpiono dachem płaskim z attyką z umieszczonym na niej herbem Talleyrandów oraz czterema wazonami w narożach. Na osi elewacji frontowej umieszczono czterokolumnowy portyk w porządku doryckim; analogiczny ozdobił elewację tylną. Elewacje otrzymały oszczędną dekorację, głównie poprzez boniowanie. Po śmierci księżny Doroty w 1862 roku jej majątek, w tym Zatonie odziedziczył syn Aleksander Edmund markiz de Talleyrand-Périgord. Z jego inicjatywy dokonano pewnych zmian w otoczeniu pałacu: w miejscu przeszklonej oranżerii wzniesiono budynek neoklasycystyczny, zaprojektowany przez A. Jakla, wybudowano nieistniejący już budynek bramny, po stronie zachodniej. W 1879 roku książę sprzedał dobra zatońskie ministrowi Karolowi Rudolfowi von Friedenthalowi, które w 1879 roku odziedziczyła jego córka Renata baronowa von Lancken-Wakenitz, posiadająca Zatonie aż do II wojny światowej. W 1945 roku pałac wraz z oranżerią zostały spalone przez wojska radzieckie. Od tego czasu pałac pozostaje w stanie ruiny.
Pałac w Zatoniu założony jest na rzucie prostokąta, podpiwniczony, trzykondygnacyjny. Zachowany w obrębie murów zewnętrznych, jak i częściowo wewnętrznych. W fasadzie głównej wejście główne zostało zaakcentowane zachowanym portykiem, podpartym czterema doryckimi, kanelowanymi kolumnami z piaskowca. Mury obwodowe zwieńczone są gzymsem koronującym, wzbogaconym motywem ząbków oraz attyką, z okazałym kamiennym kartuszem herbowym pośrodku. Elewacja tylna opracowana została analogicznie do frontowej. Wszystkie otwory okienne, ujęte w profilowane obramienia, mają kształt prostokątny.
Od 1945 roku obiekt pozostaje w stanie ruiny, a park, znajdujący się w gestii Lasów Państwowych, pielęgnowany jest jak inne tereny zalesione.
Zobacz także:
Aktualności | Prace konserwatorskie
Galeria
Zobacz również

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Gralewie...
Został zbudowany w 1857, jako ewangelicki. Stylem architektury...

Wzmiankowany w 1399, powstał niewątpliwie wcześniej. W 1513...

Klasycystyczny, wzniesiony w pocz. XIX w. staraniem Adama Mielęckiego,...